Salgın sürecinde süratle gelişen e-ticaret firmaları ve kimi marketlerin kendi kurdukları kurye ağı motokurye sisteminde kaosa sebep oldu. Bilhassa şirketlerin kuryeleri kendi bünyesinde istihdam etmek istememeleri nedeniyle geliştirdikleri “esnaf kurye” modeli de sorunlara neden oldu. Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu da yaşanan sıkıntılara tahlil bulmak için harekete geçti. Geçtiğimiz yıllarda kargo ve posta şirketlerine yüzde 10 özmal koşulu getirirken, bu durum kimi e-ticaret firmalarınca reaksiyonla karşılanmış ve husus Ticaret Bakanlığı’na taşınmıştı.
TAŞERONDAN TAKIMA GEÇİŞ
Bakanlığın da onayıyla şirketlere çalıştırdıkları toplam motokurye sayısının yüzde 10’u kadarını kendi bünyelerinde istihdam etme kuralı yürürlüğe girmişti.
Türkiye’de 200 bini aşkın motokurye bulunurken, şirketlerin uyguladığı esnaf kurye modeli ile bunların küçük bir kısmı e-ticaret firmalarının kendi çalışanı olarak misyon yapıyor. Geri kalanı, kendi şahıs şirketini kurarak “esnaf kurye” ismi altında, hizmet verdikleri şirketle iş paydaşlığı mukavelesi imzalayarak taşıdığı kargo sayısı kadar fiyat alıyor. Mevcut sistem, şirketlerin çalışanlara karşı sorumluluğunu ortadan kaldırırken, kurye bir iş kazası dahi geçirse hiçbir sorumluluğu bulunmuyor. Edinilen bilgiye nazaran BTK, sorunun tahlili noktasında birinci etapta uygulanan yüzde 10 “özmal” yani kendi ekipmanını bulundurma ve istihdam kaidesini artırarak, takıma geçişi hızlandıracak.
Şirketlere yasal sorumluluk
Akabinde başka ilgili bakanlıklarla da görüşmeler gerçekleştirilerek bu şirketlerin çalıştırdıkları motokuryelere karşı yasal sorumlu olmaları sağlanacak. Yani şirketler kendisi için çalışan ve iş kazası geçiren bir kuryenin sıhhat masraflarından sorumlu olacak. Yeni düzenleme ile şirketler, çalıştırdıkları her kuryeye karşı yasal sorumlu olacaklar.
İki teker üstünde binlerce kaza
Salgın periyodunda sayıları süratle artan motokuryeler vakitle yarışlarında binlerce kazaya karıştı, bunlardan kimileri vefatla sonuçlandı. Buna nazaran, birinci koronavirüs hadisesinin görüldüğü Mart 2020’den Mart 2021 tarihleri ortasında motokuryeler yaklaşık 63 bin kazaya karıştı. Bir kuryenin günlük mesaisinde 7-10 kere kaza atlattığı söz ediliyor.
Yasemin Asan