Her iki davada, Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen “Öğretmenlerin 2018 Haziran Devri Mesleksel Çalışma Programı”nda birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ait kısmının iptali için açılmıştı.
Danıştaya nazaran;
Bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine tekrar düzenleme yapıldığı,
Bu düzenleme ile 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer devirlerini istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan bayramını istedikleri kentte geçirebilmeleri ve trafik yoğunluğu üzere faktörlerden etkilenmemeleri gayesiyle öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı,
Öte yandan, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri misyona gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178. hususunun (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari müsaadeli sayıldıkları,
Ulusal Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine Ait Bakanlar Heyeti Kararı’nın 6. hususunun 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders fiyatı ödendiği, öğretmenlerin mesleksel çalışma devrinde ek ders fiyat kaybı yaşamadıkları,
Konuları göz önüne alındığında, dava konusu düzenlemenin hukukun genel unsurlarına, üst hukuk normlarına, kamu faydası ve hizmet gereklerine muhalif olmadığı,
görülmüştür.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2018/4554
Karar No: 2021/1461
Karar tarihi: 18.03.2021
DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
DAVANIN KONUSU : Davacı Sendika tarafından, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın
… tarihli ve … sayılı Makam onayıyla, Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen “Öğretmenlerin 2018 Haziran Periyodu Mesleksel Çalışma Programı”nda birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ait kısmının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ TEZLERİ :
Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen Mesleksel Çalışma Programının 1. haftasında öğretmenlerin hafta tatili olan cumartesi ve pazar günlerinde mesleksel çalışma yapmalarının istenildiği, Anayasa’nın “Zorla çalıştırma yasağı” başlıklı 18. ve “Çalışma kaideleri ve dinlenme hakkı” başlıklı 50. unsurlarında zorla çalıştırma yasağı ve fiyat teminatının teminat altına alındığı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Çalışma saatleri” başlıklı 99. unsuru ile de, Cumartesi ve Pazar gününün tatil günü olarak açıkça düzenlendiği, her ne kadar devam kararında, özel kanunlara ve kanuna dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınarak farklı çalışma mühletleri belirlenebileceği söz edilmişse de kelam konusu bu istisnanın dava konusu programa uygulanmasına imkan bulunmadığı, dava konusu durumda, öğretmenlere hafta sonu çalışması yaptırılmasına münasebet olabilecek bir özellikli durum bulunmamakta olup, birinci olarak bu türlü bir uygulama yapılmış olmasının kurum için de bu türlü bir çalışma gerekliliğinin bulunmadığının da açıkça göstergesi olduğu, yapılacak faaliyetin Cumartesi-Pazar günü yapılmasını gerektirecek özellik arzeden hiçbir durumdan bahsedilmediği, kelam konusu çalışmanın devam eden hafta içi gününe alınmasında hiçbir mahzur ve gerektirici durumun bulunmadığı ileri sürülmektedir.
657 sayılı Kanun’a nazaran, Cumartesi-Pazar gününün memurun tatil günü olduğu, Kanunun emeli aşılarak keyfi uygulamalar yapıldığı, bu durumun memuriyet teminatının yok edilmesi manasına geldiği, çalışma takvimini belirleme yetkisi valiliklerde olup, Bakanlığın bu konuda var olmayan yetkiye dayalı uygulamasının yetki gaspı olduğu, Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 15. hususunda çalışma takviminin Ulusal Eğitim Müdürlüklerince hazırlanarak valilik onayı ile yürürlüğe konulacağının belirtildiği, her istikametiyle kamu faydası ve hizmetin gerekliliklerine muhalif, bellilik ve idari istikrar unsurları dikkate alınmaksızın 657 sayılı Kanunda yer alan memuriyet garantilerine ters olan uygulamanın hukuka karşıtlığı olduğu öne sürülmüştür.
… SAVUNMASININ ÖZETİ :
Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 38. hususu ile Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 87. hususuna nazaran; öğretmenlerin derslerin kısmından Temmuz ayının birinci iş gününe kadar okullarında mesleksel çalışmalara katılmalarının zarurî olduğu, 2018 Haziran Periyodu Mesleksel Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Devir Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, “Mesleki Çalışmalar ve İdari İzin” bahisli 27/04/2018 tarihli Bakanlık Makam Olur’u ile öğretmenlerin lehine yine düzenlendiği, bu düzenleme ile, 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer devirlerini istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan Bayramını istedikleri kentte rahat bir formda geçirebilmelerinin sağlandığı, mesleksel çalışmaların 9-10 Haziran 2018 (hafta sonu) 2 gün öne çekilerek, trafik yoğunluğu, vb. faktörler de dikkate alınarak öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı, mesleksel çalışma devri ile Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Periyot Milletvekilliği Genel Seçimlerine denk geldiğinden, Mesleksel Çalışma Programının birinci haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri vazifeye gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178. hususunun (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari müsaadeli sayıldıkları, ayrıyeten öğretmenlerin mesleksel çalışma periyodunda ek ders fiyat kaybı yaşamadıkları, ek ders fiyatlarının de ilgili mevzuat çerçevesinde ödendiği savunulmuştur.
24 Haziran 2018 tarihinde gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Devir Milletvekilliği Genel Seçiminde öğretmen ve yönetimciler sandık vazifelisi olarak vazife aldıklarından okulların büyük çoğunluğunda sandık kurulduğu, seçmen listelerinin asılması, okulların seçimlere hazır hale getirilebilmesi için nitelikli vakit dilimine gereksinim duyulduğu, bahse husus düzenlemelerin seçimlerin daha sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesine katkı sağladığı, Mesleksel Çalışma Programı üstte bahse husus münasebetlerle düzenlenerek öğretmenlerin, Ramazan Bayramını sağlıklı ve huzurlu geçirmesi, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Devir Milletvekilliği Genel Seçimlerinin ülke genelinde demokrasinin ruhuna uygun halde gerçekleştirilmesi düşünülerek planlandığı savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK YARGICININ NİYETİ:
Dava konusu olan 2018 Haziran Periyodu Mesleksel Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Devir Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, Mesleksel Çalışma Programının birinci haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine yine düzenlendiği, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günlerinde vazifeli olan öğretmenlere idari müsaade verildiği ve ayrıyeten Ulusal Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine Ait Bakanlar Heyeti Kararı’nın 6. unsurunun 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders fiyatı ödendiği konuları göz önüne alındığında, dava konusu düzenleme hukukun genel unsurlarına, üst hukuk normlarına, kamu faydası ve hizmet gereklerine muhalif olmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISININ NİYETİ:
Dava, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın … tarihli ve … sayılı Makam onayıyla, Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce ilan edilen “Öğretmenlerin 2018 Haziran Devri Mesleksel Çalışma Programı”nın birinci haftasının (09-13 Haziran 2018) hafta sonu tatiline denk gelen 09-10 Haziran 2018 tarihlerine ait kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
24/07/2014 gün ve 29072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin Öğretmenlerin mesleksel çalışmaları başlıklı 38. unsurunda; “(1) Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında vazifeli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında, bilgi ve görgülerini artırmak, yeni hünerler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan sorunlara tahlil yolları bulmak, öğrencinin ve etrafın gereksinimlerine nazaran plan ve programları hazırlamak ve uygulamak gayesiyle derslerin bölümünden temmuz ayının birinci iş gününe, eylül ayının birinci iş gününden derslerin başlangıcına kadar; yıl içinde ise yıllık çalışma programında belirtilen müddetlerde mesleksel çalışma yapılır.” kararı yer almış olup Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 87. hususunda de; “Öğretmenlerin mesleksel çalışmaları” başlığı altında “Ortaöğretim kurumlarında misyonlu yönetici ve öğretmenler, derslerin kısmı tarihinden temmuz ayının birinci iş gününe, eylül ayının birinci iş gününden derslerin başlangıç tarihine kadar geçen müddetlerde mesleksel çalışma yaparlar. Mesleksel Çalışma Programı, okul müdürlüğünce yönetici ve öğretmenlere bir hafta evvelden duyurulur.” biçiminde üstte yer verilen düzenlemeye paralel bir düzenlemeye gidilmiştir.
Üstte yer alan Kanun unsurunda; okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları ile ortaöğretim kurumlarında vazifeli yönetici ve öğretmelerin, derslerin kesitinden itibaren yapacakları Mesleksel Çalışma Programının başlangıç ve bitiş müddetleri belirlenmiş olduğundan dava konusu edilen düzenlemede hizmet gereklerine ve hukuka karşıtlık görülmemiştir.
Öbür taraftan, davacı tarafından yetki gasbı olduğu ileri sürülmekte ise de; Valilik onayı ile yürürlüğe konulması öngörülen çalışma takviminin öğretmenlerin mesleksel çalışmalarına yönelik değil, eğitim-öğretim faliyetlerine yönelik olduğu anlaşıldığından davacı tezi yerinde değildir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE TÜZEL SÜREÇ:
Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı Makam Onayı ile, Ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 38. hususu ile Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 87. hususu uyarınca, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında vazifeli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında bilgi ve görgülerini artırmak, yeni maharetler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan sorunlara tahlil yolları bulmak, öğrencinin ve etrafın gereksinimlerine nazaran plan ve programları hazırlamak ve uygulamak hedefiyle Haziran 2018 Periyodu Mesleksel Çalışma Programı oluşturulmuştur.
İNCELEME VE MÜNASEBET:
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Ders görevi” başlıklı 89. unsurunda; “Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs yahut yaygın eğitim yapan kurumlarda ve gibisi kuruluşlarda öğretmen yahut öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine yahut başka memurlara yahut açıktan atanacaklara fiyat ile ek ders misyonu verilebilir.
Fiyatla okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders vazifesi alacakların nitelikleri ve öbür konular ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Şurasının kararı ile tespit olunur.” kuralına yer verilmiştir.
Birebir Kanun’un “Çalışma saatleri” başlıklı 99. unsurunda; “Memurların haftalık çalışma müddeti genel olarak 40 saattir.
Bu müddet Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.
Lakin bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine yahut bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma mühletleri tespit olunabilir.
Cumhurbaşkanı, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan öbür günler olarak tespit edebilir.” düzenlemesi yer almıştır.
26/07/2014 tarih ve 29072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Öğretmenlerin mesleksel çalışmaları” başlıklı 38. hususunda; “(1) Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında misyonlu yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında, bilgi ve görgülerini artırmak, yeni maharetler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan sorunlara tahlil yolları bulmak, öğrencinin ve etrafın gereksinimlerine nazaran plan ve programları hazırlamak ve uygulamak maksadıyla derslerin kısmından temmuz ayının birinci iş gününe, eylül ayının birinci iş gününden derslerin başlangıcına kadar; yıl içinde ise yıllık çalışma programında belirtilen müddetlerde mesleksel çalışma yapılır.” kuralına yer verilmiştir.
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Çalışma takvimi” başlıklı 15. unsurunda; “(1) Ders yılı iki periyoda ayrılır. Ders yılının başlaması, birinci yarıyıl ikinci yarıyıl ve yaz tatilleriyle ders bölümü tarihleri Bakanlıkça belirlenir. Ders yılının 180 işgününden az olmaması temeldir. Lakin 180 inci iş gününün hafta ortasına rastlaması durumunda ders yılının bitim tarihi, haftanın son iş gününe kadar uzatılır. Ders yılının müddeti, derslerin başladığı günden kesildiği güne kadar okulun açık bulunduğu günlerle öğrencilerin merasimlere katıldıkları resmi ve mahalli bayram günleri sayılarak hesaplanır. Bu tarihler göz önünde bulundurularak ulusal eğitim müdürlüklerince hazırlanacak çalışma takvimi valilik onayı ile yürürlüğe konur.” kuralına, “Öğretmenlerin mesleksel çalışmaları” başlıklı 87. hususunda de; “(1) Ortaöğretim kurumlarında misyonlu yönetici ve öğretmenler, derslerin bölümü tarihinden temmuz ayının birinci iş gününe, eylül ayının birinci iş gününden derslerin başlangıç tarihine kadar geçen müddetlerde mesleksel çalışma yaparlar. Mesleksel Çalışma Programı, okul müdürlüğünce yönetici ve öğretmenlere bir hafta evvelden duyurulur.” kuralına yer verilmiştir.
Ulusal Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan “2017-2018 Eğitim ve Öğretim Yılı Çalışma Takvimi” bahisli ve 2017/17 sayılı Genelge’nin 2. hususunda; “Eğitim ve öğretim yılı çalışma takvimi; üstte belirtilen tarihler (18 Eylül 2017-08 Haziran 2018) dikkate alınarak, 16/12/1996 tarihli ve 2467 sayılı Bildirimler Mecmuası’nda yayımlanan “Milli Eğitim Bakanlığı Örgün ve Yaygın Eğitim Kurumlarının Çalışma Takvimi” örneği asıllarına nazaran valiliklerce düzenlenecektir.” formunda tabire yer verilmiştir.
TÜZEL KIYMETLENDİRME:
Öncelikle, davacı tarafından yetki gasbı olduğu tezine ait olarak; Valilik onayı ile yürürlüğe konulması öngörülen çalışma takviminin öğretmenlerin mesleksel çalışmalarına yönelik değil, eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik olduğu sonucuna varıldığından, davacının bu argümanı yerinde görülmemiştir.
Dava konusu olan 2018 Haziran Periyodu Mesleksel Çalışma Takvimi, Ramazan Bayramı, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 27. Devir Milletvekilliği Genel Seçimine denk geldiğinden, Mesleksel Çalışma Programının birinci haftasının 11-15 Haziran 2018 olması gerekirken, mesleksel çalışmaların 9-10 Haziran 2018 (hafta sonu) 2 gün öne çekilerek 9-13 Haziran 2018 olarak düzenlendiği, bu düzenlemenin Cumartesi ve Pazar günlerini içine aldığı, öğretmenlerin lehine tekrar düzenleme yapıldığı, bu düzenleme ile 13 Hazirandan sonra öğretmenlerin seminer periyotlarını istedikleri okullarda geçirmelerinin önü açılarak, Ramazan bayramını istedikleri kentte geçirebilmeleri ve trafik yoğunluğu üzere faktörlerden etkilenmemeleri emeliyle öğretmenlerin tatile 2 gün daha erken gitmelerinin sağlandığı, öte yandan, 9-10 Haziran 2018 (Cumartesi-Pazar) günleri misyona gelecek öğretmenlerin mağdur edilmemesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178. hususunun (b) bendine atıfla mesai saatlerinin dışında çalışmanın özüne uygun olarak 14-25-26-27-28-29 Haziran 2018 tarihlerinde 6 (altı) gün idari müsaadeli sayıldıkları ve ayrıyeten Ulusal Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine Ait Bakanlar Konseyi Kararı’nın 6. hususunun 3. fıkrası uyarınca 15 saat ek ders fiyatı ödendiği, öğretmenlerin mesleksel çalışma periyodunda ek ders fiyat kaybı yaşamadıkları konuları göz önüne alındığında, dava konusu düzenlemenin hukukun genel prensiplerine, üst hukuk normlarına, kamu faydası ve hizmet gereklerine alışılmamış olmadığı görülmüştür.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Detayı aşağıda gösterilen toplam … -TL yargılama sarfiyatının davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Minimum Fiyat Tarifesi uyarınca takdir edilen … – TL vekalet fiyatının davacıdan alınarak davalı yönetime verilmesine,
4. Posta masrafı avansından artan fiyatın kararın katılaşmasından sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın bildirim tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasına temyiz yolu açık olmak üzere, 18/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.