Mecliste görüşülmekte olan Öğretmenlik Meslek Kanununun “Öğretmenlik meslek basamakları” başlıklı 6. hususu 3. fıkrasında; “(3)Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen; doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı imtihandan muaf tutulur.” kararları bulunmaktadır.
Pekala, “Uzman öğretmenlik imtihanından tezsiz yüksek lisans yapanlar muaf olur mu?” sorusu nasıl cevaplandırılır?
Soruya yanıt bulmadan evvel bir evvelki meslek basamakları hangi kanunla nasıl düzenlenmişti ona bakmamız gerekmektedir.
5204 sayılı Ulusal Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanunun 1. unsuruyla, 1739 sayılı Ulusal Eğitim Temel Kanunu’nun 43. unsurunun sonuna eklenen fıkralar ile meslek basamakları düzenlenmişti
İşte o yürürlükten kaldırılan unsur;
“MADDE 1.– 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Ulusal Eğitim Temel Kanununun 43 üncü hususunun sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Öğretmenlik mesleği; adaylık periyodundan sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç meslek basamağına ayrılır. Adaylık devrini muvaffakiyetle tamamlayanlar mesleğe öğretmen olarak atanır.
Meslek basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim (hizmet içi eğitim, lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile imtihan sonuçları temel alınır. Kıymetlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Kıymetlendirme puanının % 10’unu kıdem, % 20’sini eğitim, % 10’unu etkinlikler, % 10’unu sicil (iş başarımı) ve % 50’sini de imtihan puanı oluşturur.
Meslek basamaklarında yükselecekler kıymetlendirme puanlarına nazaran muvaffakiyet sıralamasına alınır. Değerlendirmeye alınmak için imtihan tam puanının en az % 60’ını almış olmak koşulu aranır.
İmtihan yılda bir sefer olmak üzere ÖSYM’ce yapılır.
Alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans tahsilini tamamlamış öğretmenlerden uzman öğretmenlik, doktora tahsilini tamamlamış olan öğretmenlerden ise başöğretmenlik için imtihan kaidesi aranmaz. Bu durumda olan öğretmenler kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) ölçütlerine nazaran kıymetlendirilir.
Öğretmenlik meslek basamaklarında yükseleceklerin gireceği imtihan, imtihana katılacaklarda aranacak en az çalışma mühleti, hizmet içi eğitim yahut lisansüstü eğitim nitelikleri, her bir kıymetlendirme ölçütüne ait konular ve puan pahaları, alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans yahut doktora tahsilini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik yahut başöğretmenlik için aranacak kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) koşulları ve puan kıymetleri, branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları, yükselmeye ait adap ve temeller ile öbür konular Maliye Bakanlığı ve Devlet İşçi Başkanlığının uygun görüşleri alınarak Ulusal Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Toplam hür öğretmen takım sayısı içinde, başöğretmen oranı % 10, uzman öğretmen oranı % 20’dir. Bakanlar Konseyi bu oranları bir katına kadar yükseltmeye yetkilidir.”
Görüldüğü üzere eski meslek basamaklarını düzenleyen ve yürürlükten kaldırılan kanun hususlarında; “Alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans tahsilini tamamlamış öğretmenlerden uzman öğretmenlik, doktora tahsilini tamamlamış olan öğretmenlerden ise başöğretmenlik için imtihan kaidesi aranmaz. Bu durumda olan öğretmenler kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) ölçütlerine nazaran kıymetlendirilir.” kararları bulunmaktadır.
Kanunun bu açık kararı nedeniyle, uzman öğretmenlik hakkının imtihansız olarak fakat tezli yüksek lisans mezunlarına tanındığı görülmektedir.
Artık ise Mecliste görüşülmekte olan Öğretmenlik Meslek Kanununun “Öğretmenlik meslek basamakları” başlıklı 6. unsuru 3. fıkrasında; “(3)Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen; doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı imtihandan muaf tutulur.” kararları bulunmaktadır. Bu kanun TBMM kabul edilip Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra Resmi Gazete yayımlanınca yürürlüğe girecektir.
Bu haliyle yürürlüğe girecek olursa girecek olursa “Uzman öğretmenlik imtihanından tezsiz yüksek lisans yapanlar muaf olur mu?” sorusunu cevaplamadan evvel “Yüksek lisans eğitimi nedir?” sorusuna karşılık bulmamız gerekmektedir.
Yüksek lisans eğitimi nedir? Yüksek Lisans (Master), Lisans eğitimi tamamlandıktan sonra devam edilen eğitime verilen isimdir. Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans olarak ikiye ayrılır.
Münasebetiyle çıkacak olan Öğretmenlik Meslek Kanununun Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans ayrımı yapmadığı üzere öğretmenin yüksek lisansı kendi alanında yapıp yapmadığın dair bir kriterde getirmemiştir.
Hasebiyle Öğretmenlik Meslek Kanununu bu haliyle resmi gazetede yayımlanması halinde yüksek lisanssın tezli olup olmadığına, öğretmen kendi alanında yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın uzman öğretmenlik imtihanından muaf sayılması mümkün olabilecektir.
Ahmet KANDEMİR