Denetim kağıt üzerinde kaldı, Batı’nın çöpü arka kapı buldu

Türkiye’yi Avrupa’nın çöplüğü haline getiren plastik atık ithalatı yine tırmanışa geçti. Çevre Bakanlığı’nın getirdiği yasak ve düzenlemeler çöp ithalatını yalnızca 1 ay durdurabildi.

İngiltere ve Almanya’dan plastik atık ithalatı, bulunan ‘arka kapılar’ sayesinde tekrar düzenlemeler öncesi düzeye yaklaştı. Türkiye’de, 2020’de 72.3 milyon dolarlık etilen polimer plastik atık ithalatı gerçekleştirilirken, 2021’in 4 ayında bu fiyat yüzde 135 artınca Etraf ve Şehircilik ile Ticaret Bakanlığı harekete geçmişti. Bu kümedeki plastiklere evvel yasak getirilmiş, sonra yasak ‘sıkı kontrol’e çevrilmişti. Fakat datalar bu kontrolün kağıt üzerinde kaldığını, çöp ithalatının eski ‘performansına’ yaklaştığını gösteriyor.

GÜNDE 241 KAMYON ÇÖP

Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Projeleri Önderi Nihan Pak Ataş; Türkiye’nin Avrupa’dan rekor düzeyde plastik ithal ettiğini belirterek son 16 yılda, günde 241 kamyon dolusu plastik atığın ülkemize girdiğini söyledi. Ataş, kontrol kararlarına karşın 2021’de ithal edilen toplam plastik atığın 685 bin 443 ton olduğunu, tahlilin tam atık ithalatı yasağı olduğunu söyledi.

Etiket oyunu var

Piyasada konuşulanlara nazaran çöp ithalatının yine artmasının arkasında “etiket oyunu” var. Bilhassa İngiltere ve Almanya’dan gönderilen çöplerin üzerine Türkiye’nin getirdiği son yasak kapsamına girmeyen plastiklerden olduğuna dair yanlış etiketler basıldığı, Türkiye gümrüklerindeki kontrol işçisinin yetersiz sayıda olmasıyla da çöp sevkiyatının ‘tıkır tıkır’ işleyebildiği tez ediliyor. Bir başka argüman ise konteynerlerin en kolay denetlenebilecek ön kısmına yasaklı olmayan çöplerin, art kısma ise ziyanlı plastiklerin konulduğu tarafında.

‘Ülke prestiji açısından kabul edilemez’

Mikroplastik Araştırma Kümesi’nin yaptığı son araştırmaya nazaran Türkiye’nin geçen yıl 800.000 ton plastik atık ithal ettiğine dair bilgisi olanların yüzde 66.5’i bu duruma karşı. Araştırma Kümesi önderi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, “Vatandaşlar kendi çöplerinin layığıyla geri kazanıma sokulamadığının farkında ve kendi çöpünü değerlendiremeyen bir ülkenin çöp ithal etmesinin ülke prestiji açısından çok makus ve kabul edilemez olduğunu belirtiyor” dedi.